De quoi demain ... (για τη συζήτηση του Manifesto και του Erva)

... sera-t-il fait ?

(For what tomorrow will be) γράφει ο Victor Hugo στο Napoléon II ποίημα του.

Ο Μανιφέστο άνοιξε πρόσφατα μία συζήτηση εδώ.Ο Erva τα συζητάει εμπεριστατωμένα εδώ και καιρό, πιο πρόσφατα εδώ, εδώ και εδώ.

Αυτές οι συζητήσεις στα μπλογκ με "φοβίζουν" ενίοτε γιατί οι φωνές είναι τόσες πολλές και οι παράμετροι δεν είναι από την αρχή συμφωνημένες οπότε συχνά η συζήτηση καταλήγει είτε να φεύγει από το θέμα ή να κάνει κύκλους γύρω από αυτό. Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι συζητήσεις χρειάζονται, σε όλα τα θέματα και ειδικά σε αυτό όπου τα μεγέθη και τα είδη των προκαταλήψεων είναι πυκνά και αξεπέραστα.

Στο μυαλό μου το θέμα φαντάζει απλό. Η απλότητα της άγνοιας ή της ασχετοσύνης αν θέλετε, δε θα φέρω αντίρρηση. Όμως στο μυαλό μου 3 πράγματα είναι ξεκάθαρα:

α. η οικογένεια είναι ένας θεσμός που εξελίσσεται. Δεν είναι σε καμία περίπτωση οι οικογένεια των παππούδων μας, ή ακόμα και των γονιών μας. Το πιθανότερο είναι πως και τα εγγόνια μας θα είναι σε θέση να αποδεχτούν κάποια άλλα μοντέλα οικογενειών που αυτή τη στιγμή φαντάζουν αδιανόητα. (λέγοντας αυτό, έχω στο νου μου τις απο συνειδητή επιλογή μονογονεϊκές οικογένειες και αυτές των ομόφυλων ζευγαριών)

β. Όλοι κουβαλάμε πάνω μας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικογένειάς μας. Δεν υφίστανται τέλειες οικογένειες, τέλειοι γονείς, τέλεια παιδιά. Μερικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι πιο προβληματικά, πιο δύσκολα αλλά πάντα υπάρχουν. (αυτό ως προς τα "στίγματα" των παιδιών των ομόφυλων ζευγαριών)

γ. Από τη στιγμή που κάποιος αποδέχεται την ομοφυλοφιλία ως κάτι «νορμάλ» (hate this word) το “ναι, μεν αλλά" (“ναι, αλλά δεν εγκρίνω το γάμο/ την υιοθεσία” κλπ κλπ) είναι μία μέγαλη αντίφαση.

Το De quoi demain είναι ένα βιβλίο που διάβασα το 2002 και το οποίο μου έδωσε το έναυσμα να σκεφτώ γύρω από αυτό θέμα. Νομίζω πως με βοήθησε να σχηματίσω την άποψη μου η οποία δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε.

Στο De quoi demain… Dialogues, η Elisabeth Roudinesco, ιστορικός της ψυχανάλυσης, συζητά με τον Jacques Derrida μερικά μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά θέματα της εποχής μας:

Θέματα διαφορετικότητας, μετανάστευση, φιλοξενία (ethics of hospitality), ισότητα των φύλων, πολιτική ορθότητα, βία κατά των ζώων, θανατική ποινή, το θέμα της επάναστασης μετά την πτώση του κομμουνισμού, νέες μορφές αντισημιτισμού (ο αντισημιτισμός ως το κατ’εξοχήν μίσος απέναντι στο Άλλο) κ.α. Εκεί εξετάζεται και το θέμα της ταυτότητας της οικογένειας, της εξέλιξης της, και η θέση των ομοφυλοφιλικών ζευγαριών σε αυτή.

Είναι ένα βιβλίο που θα συνιστούσα σε οποιονδήποτε ανεπιφύλακτα (and please, don’t let Derrida’s name put you off, it is such a shame!). Κυκλοφορεί στα αγγλικά (For What Tomorrow...: A Dialogue) και μετά απο μιά περιπετειώδη μεταφραστική πορεία και στα ελληνικά (Συνομιλίες για το αύριο). Δεν έχω ξεφυλλίσει καμία από τις μεταφρασμένες εκδόσεις, αλλά διατηρώ σθεναρά την καχυποψία μου για τις αγγλικές μεταφράσεις του Ντερριντά. Στην Ελλάδα συνήθως γίνεται καλή δουλειά και το ότι έχει βγει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο νομίζω είναι καλό σημάδι. Βέβαια αν διαβάζετε στα γαλλικά, πηγαίνετε στη γαλλική έκδοση χωρίς δεύτερη σκέψη (ed. Fayard). Είναι μία ανάσα καθαρού αέρα.

Παρακάτω δύο αποσπάσματα, το ένα για τον θεσμό της οικογένειας, το άλλο για τα ομοφυλοφιλικά ζευγάρια, από μία συνέντευξη που έδωσε η Roudinesco στον Nouvel Observateur το 2002 (n.1978, semaine du jeudi 3 octobre 2002) για να πάρετε μία ιδέα. Να με συγχωρήσετε που δεν τα μεταφράζω, ο χρόνος πιέζει...

De la famille

« Après avoir été tant critiquée en 1968, elle [la famille] est maintenant aimée, rêvée. On lui demande d’être tout à la fois: le creuset de l’épanouissement individuel, du bonheur et du plaisir sexuel, la grande forteresse dans laquelle se ressourcer dans un monde dépressif… Ainsi la famille contemporaine se cherche, se transforme, elle est monoparentale, homo parentale, recomposée, déconstruite… Et pourtant elle reste la cellule de base de la société, notamment parce qu’elle est indispensable à la structuration du sujet. C’est ce que Freud entendait démontrer avec la thèse du meurtre du père et de la réconciliation nécessaire des fils avec la figure paternelle. La famille, c’est le lieu par lequel le sujet construit inconsciemment son autonomie, à travers une relation conflictuelle avec ses parents, représentants de l’autorité. »

« A partir du moment où l’on considère l’homosexualité comme une sexualité ordinaire, je ne vois pas pourquoi on continue à discriminer les parents gays et lesbiens. D’autant que personne ne peut dire que les enfants d’homosexuels sont plus perturbés que les autres, qu’ils sont élevés avec moins d’amour et d’attention. Il faudra bien admettre un jour qu’ils portent, comme d’autres, la trace singulière d’un destin difficile. Et il faudra bien admettre aussi que les parents homosexuels sont différents des autres parents. C’est pourquoi notre société doit les accepter tels qu’ils sont, en leur accordant les mêmes droits et les mêmes devoirs. Et ce n’est pas en se contraignant à être «normaux», à participer à des enquêtes prouvant que leurs petits vont parfaitement bien ou sont à l’aise avec le sexe opposé que les gays et lesbiennes parviendront à prouver leur aptitude à être de bons parents. Car, en cherchant à convaincre ceux qui les entourent que jamais leurs enfants ne deviendront homosexuels, ils risquent de donner d’eux-mêmes une image désastreuse. Rappelez-vous: tous les enfants héritent dans leur inconscient de l’enfance de leurs parents, de leur désir et de leur histoire. »